به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات؛ تنگه چزابه راهی است در شمال غرب بستان و در نزدیکی مرز عراق به عرض یک تا سه کیلومتر که در بین «رمل‌ها» از شمال و «هور» در جنوب محدود شده است. چزابه از یک سو به رمل و از سوی دیگر به هور الهویزه متصل است که همین مسئله باعث شده تا به آنجا «تنگ چزابه» یا «تنگۀ چزابه» گفته شود.
یکی از پنج محور حمله دشمن به استان خوزستان، محور تنگه جزابه-بستان-سوسنگرد-حمیدیه-اهواز بود. ارتش عراق 31 شهریور 1359 به پاسگاه صفریه و سوبله در شمال تنگه چزابه حمله کرد و مقاومت مدافعان را در هم شکست. سپس ستون تانکها را به سمت تنگه چزابه به راه انداخت. درگیری سختی در گرفت و مدافعان در برابر تانکها به مبارزه پرداختند اما عراق موفق شد تنگه جزابه را تصرف کند و به سمت بستان و سوسنگرد پیشروی کند.
در 8 آذر 1360، عملیات طریق القدس برای آزادسازی منطق غربی دشت آزادگان آغاز شد. رزمندگان اسلام با عبور از رمل‌ها خود را به تنگه چزابه رساندن و موفق شدند تنگه را آزاد سازد. ارتش عراق مجددا در شب 17 بهمن سال 60 به تنگه چزابه حمله کرد و توانست تپه های نبعه و خاکریز اول تصرف کند. پس از 13 روز درگیری و جنگ بی‌امان رزمندگان اسلام به فرماندهی حسن باقری در شب یکم اسفند سال 60 در عملیات «مولای‌متقیان» موفق شدند ارتش عراق را به عقب برانند.
عملیات طریق القدس از چنان اهمیتی برخوردار بود که امام خمینی (ره) در پیام تبریک خود آن را «فتح الفتوح» نامیدند.
این روزها در منطقه چزابه برای پذیرایی از کاروان های راهیان نور یادمان با شکوهی بنا شده و شش شهید گمنام در آنجا دفن گردیده‌اند و هر ساله زائران زیادی از این یادمان بازدید کرده و با ی این یادمان شهداتجدید میثاق می‌کنند.
